BULGUR PALAS

Rölöve, Restitüsyon, Restorasyon Projelerinin ve Raporlarının Hazırlanması işi

YAPIYA AİT BİLGİLER:

 

Adres: İstanbul İli, Fatih İlçesi, Aksaray Mahallesi, Kargı Sokağı, 2390 Ada, 109-110 Parseller

Tarih: 2022-2023

Mal Sahibi: İstanbul Büyükşehir Belediyesi İştirakleri

İşveren: Bİstanbul Konut İmar Plan Sanayi ve Ticaret A.Ş. (KİPTAŞ)

Proje Koordinasyon: Renova Restorasyon-Bağış Kankotan

Proje Danışmanı: Prof. Dr. K. Kutgün Eyüpgiller, Prof. Dr. A. Tarkan Okçuoğlu

  

Bulgur Palas olarak bilinen yapı ve müştemilatları, İstanbul İli, Fatih İlçesi, Aksaray Mahallesi, Kargı Sokağı, 2390 ada, 109-110 parseller üzerinde ve Yedi Tepeli Şehir olarak nitelenen İstanbul’un 7. Tepesinde bulunmaktadır. Yapının bulunduğu bölge Bizans döneminde Kuraktepe, Osmanlı döneminde Cerrahpaşa olarak bilinmektedir.
Bulgur Palas’ın bulunduğu parsel, alanın doğal eğiminin kademelendirilmesiyle oluşturulmuş üç set üzerinde yayılmaktadır. Tanımlanan bu setlerden istinad duvarının güneyinde ve yaklaşık olarak 5.00 metre alt kotta bulunan, yapılaşmanın olmadığı geniş alanın özgün işlevinin tarımsal faliyetlerin yürütüldüğü bahçe-bostan-ahır birimlerini barındırdığı düşünülmektedir. Bunun altında Kürkçübaşı Çeşmesi Sokağı’na uzanan daha alt kottaki üçüncü set diyebileceğimiz eğimli ve nispeten küçük bir bölüm bulunur. En üst kottaki sette ise çevreye hakim konumda Bulgur Palas ana yapısı ve müştemilatlar bulunur.
Bulgur Palas’ın inşa tarihiyle ilgili henüz yazılı bir belge bulunamamışsa da yapılan araştırmalar neticesinde inşaatın başlama tarihi 1912-13 yılları olarak tespit edilmiştir. Yapının sahibi iki dönem Bolu milletvekili seçilen Mehmed Habib Bey (1878-1926)’dir. Milli Mücadele Döneminin ve İttihat ve Terakki Partisinin etkin kişilerinden olan Habib Bey’in 1912-13 yıllarında Bulgur Palas’ın inşaatını başlattığı savaş, ekonomik güçlükler, değişen siyasi atmosfer vb. nedenlerle inşaatın uzadığı ve nihayetinde Habib Bey’in 1926 yılındaki vefatından sonra inşaatın yarım kaldığı anlaşılmaktadır. Sonrasında Habib bey ve ailesinin Osmanlı Bankasına olan borçlarına karşılık banka yapıya el koymuştur. Bulgur Palas günümüze bu yarım kalmış haliyle ulaşmıştır.
Çeşitli kaynaklarda Bulgur Palas’ın mimarının Giulio Mongeri (1873-1951) olduğu yazmakla beraber yaptığımız araştırmalar neticesinde yapının onun tasarımı olduğu konusunda elimizde henüz kesin bir veri yoktur. 1873 yılında Levanten bir ailenin mensubu olarak İstanbul’da dünyaya gelen Giulio Mongeri döneminin ve Milli Mimari Üslubun en etkin mimarlarındandır. Bulgur Palas’ın da Mongeri’nin bu üsluptaki bilinen diğer yapılarıyla önemli benzerlikler göstermesi yapının ona atfedilmesini haklı kılmaktadır.